Deze nieuwsbrief staat in het teken van ‘Wonen’:

Elk huis wordt door iemand gebouwd, maar degene die dit alles gebouwd heeft, is God (Hebreeën 3 vers 4)

Volgens de Gemeentewet onderzoekt de rekenkamer de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentebestuur. In onderzoeken beantwoordt de rekenkamer de vraag of het geld van de gemeente zinnig, zuinig en zorgvuldig is besteed. 

Centraal in het laatste onderzoek van de rekenkamer staat de vraag: "Heeft het woonbeleid van de gemeente Capelle aan den IJssel van de afgelopen jaren geleid tot een betere aansluiting tussen vraag en aanbod?".

Met enige verbazing hebben wij kennis genomen van de uitkomsten, of beter gezegd: het gebrek aan uitkomsten uit het onderzoek. De belangrijkste conclusie van de rekenkamer luidt dat de onderzoeksvraag door hen niet te beantwoorden valt.

• Zo is er in het Capelse woonbeleid onvoldoende consistentie, kwaliteit en volledigheid in de manier waarop de gemeente vraag- en aanbodsegmenten definieert o.a. cijfers van de particulier verhuur. Dit maakt het, ook voor de raad, moeilijk om de voortgang op beleidsdoelstellingen te monitoren.

• De woningvoorraadcijfers die de gemeente Capelle aan den IJssel hanteert, zijn onvoldoende bruikbaar om de sociale woningvoorraad (huur en koop) in kaart te brengen en te sturen op de gemeentelijke doelstellingen over de voorraadontwikkeling.

Dit heeft er toe geleid dat de gemeente en de gemeenteraad geruime tijd, naar nu blijkt ten onrechte, in de veronderstelling leefden dat Capelle aan den IJssel over een overmaat aan sociale woningen beschikte - in plaats van een tekort. Hierdoor zijn naar alle waarschijnlijkheid de afgelopen jaren bij locaties voor nieuwbouw, herstructurering en transformatie andere keuzes gemaakt dan die we met de huidige inzichten zouden maken. Dit heeft ook gevolgen voor de toekomst.

Zo komt het aandeel sociale nieuwbouw in de plannen van de periode 2022 – 2030 uit op 22% in plaats van de beoogde 30%. De provincie heeft weliswaar dit bod van de gemeente afgewezen, maar kunnen we en willen we deze plannen alsnog aanpassen?

Als ChristenUnie hebben we de wethouder in de commissievergadering SOB meegegeven om opnieuw naar het aandeel sociale woningen in het plan Rivium te kijken. Dit aandeel komt volgens de huidige plannen neer op slechts 10% van de nieuwbouw.

De wethouder heeft aangegeven hier weinig voor te voelen, omdat hierdoor naar zijn mening de ontwikkeling van het gebied onder druk komt te staan en dit tot vertragingen in de uitvoering van het programma gaat leiden. We zullen dit als ChristenUnie nauwlettend blijven volgen en ook bij toekomstige plannen het aandeel sociale huurwoningen blijven stimuleren.

Hoewel het Rekenkamerrapport niet geleid heeft tot de beantwoording van de onderzoeksvraag, zijn wij erover te spreken dat het college nagenoeg alle aanbevelingen overneemt en ermee in het nieuwe programma Wonen aan de slag gaat.

Graag hadden we als ChristenUnie gezien dat na reparatie van de definities en cijfers de onderzoeksvraag van de Rekenkamer alsnog beantwoord zou worden. De Wethouder zag hier helaas weinig heil in.

De Rotterdamwet, officieel de ‘wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problemen’ (WBMGP), is bedoeld om de gemeente de mogelijkheid te bieden om de leefbaarheid in specifieke wooncomplexen, wijken en straten te verbeteren.

Waarom? Deze wijken hebben een veelal eenzijdige bevolkingssamenstelling, die voornamelijk bestaat uit een relatief hoog aantal uitkeringsgerechtigden en bewoners in een zwakke sociaal-economische positie. De Rotterdamwet geeft gemeenten de mogelijkheid om in bepaalde wooncomplexen, straten of gebieden met sociale en economische problemen tijdelijk geen woningen toe te wijzen aan mensen met inkomens op bijstandsniveau (artikel 8 van de wet). Deze inkomenseis kan alleen gesteld worden aan woningzoekenden die korter dan zes jaar in de regio wonen.

Gemeenten kunnen er ook voor kiezen specifieke groepen voorrang te geven op basis van de samenstelling van het huishouden, de leeftijd en het opleidingsniveau van de woningzoekende (artikel 9 van de wet). De gemeenteraad moet hiervoor een aanvraag indienen bij de minister van Binnenlandse Zaken.

Tijdens eerdere beraadslagingen in 2015 en 2019 op de aanvraag en verlenging van de Rotterdamwet hebben we als ChristenUnie eigenlijk altijd aangegeven dat het “recht op vrije vestiging” hoog in ons vaandel staat. Staan we daar nu ook zo in?

Als we naar de principiële kant kijken is dat zeker zo. Aan dat recht op vrije vestiging mag in beginsel niet getornd worden. Daarnaast willen ook wij het maximale doen om de leefbaarheid waar het kan te vergroten in de wijken. Daar hoort o.a. een evenwichtige opbouw bij van een buurt of wijk. Het is niet voor niets dat we in de bespreking van het gebiedspaspoort Florabuurt destijds konden instemmen met een goede mix van meerdere type woningen om grotere eenzijdigheid in die buurt te voorkomen.

Is een aanvraag verlenging van de Rotterdam dan de of tenminste een deel van de oplossing?

Het college heeft de (toch niet echt positieve) evaluatie van 2016-2022 geduid en wil op grond van artikel 8 geen verlenging meer aanvragen. Vanuit de ChristenUnie ondersteunen we dat van ganser harte. Geen sturing meer op basis van inkomen.

Ook voor artikel 9 kunnen wij geen positieve effecten vinden in de evaluatie. Toch stelt het college voor op artikel 9 een verlenging aan te vragen. Maar precies het criterium dat onze fractie in 2019 nog enigszins kon omarmen, namelijk het doen van vrijwilligerswerk, komt te vervallen. Het doen van vrijwilligerswerk zegt iets over de motivatie van mensen, hoe ze in het leven staan en kan nu juist een positieve impuls geven aan de omgeving en dus de leefbaarheid. Maar door de werking van de AVG  is dat blijkbaar niet meer te monitoren.

Waarop dan wel verlenging aanvragen?

Voorrang voor huishoudens met een werkende in de publieke sector en/of dienstverlening. Als argument wordt gebruikt de positieve ervaring hiervan in Rotterdam-Zuid. Is dat nu een solide basis voor een verlengingsaanvraag?

Voor de ChristenUnie blijft een aanvraag voor de verlenging van de Rotterdamwet beneden het vriespunt. Ja, wij worden er koud van. Is dat nu echt de moeite waard?

Ontnemen van het recht op vrije huisvesting in Capelle voor deze complexen die mogelijk gelijk zijn aan Rotterdam-Zuid?

Maar wat dan wel? In de commissie SOB hebben wij al aangegeven, dat de woningcorporaties andere (fijnmazige) middelen en instrumenten hebben die ze kunnen inzetten op de leefbaarheid. Wetende dat er door de corporaties en gemeente al heel veel gedaan wordt.

Te denken valt aan: leeftijdsgebonden toewijzen, sturen op huurkorting door tijdelijke korting voor jongeren totdat ze bijvoorbeeld 23 zijn geworden of gebruikmaken van de passendheid van 85% van de aanvragen.

Als ChristenUnie zijn wij daarom van mening, dat woningcorporaties op dit moment al, buiten de Rotterdamwet om dus, voldoende mogelijkheden hebben om de instroom te beïnvloeden. Door goede afspraken te maken met Havensteder heb je als gemeente al een goed sturingsinstrument in handen. Dit maakt wat ons betreft de Rotterdamwet overbodig.

Maar in de gemeenteraadsvergadering van maandag 5 juni heeft de coalitie met BVNL ingestemd met het voorstel tot verlenging van de Rotterdamwet. Wel heeft de wethouder onder invloed van de motie “Verleng de Rotterdamwet alleen bij een positieve evaluatie”, die werd ingebracht door GL en SGP, ingestemd met het benoemen van meetbare indicatoren om in een volgende evaluatie het effect van de Rotterdamwet te meten.

Hoewel wij met deze motie meegetekend hebben, zetten wij vraagtekens bij de meetbaarheid. Naar onze mening zijn er zoveel verschillende factoren die van invloed zijn op de leefbaarheid van een complex, dat het lastig te bepalen is wat nu specifiek de invloed van de Rotterdamwet is. Als ChristenUnie zullen we bij de bespreking van het Programma Wonen na de zomer blijven benadrukken de meerwaarde van andere (meer fijnmazige) middelen en instrumenten om de leefbaarheid te beïnvloeden.

Hierbij de link naar de gemeenteraadsvergadering om zelf terug te kunnen luisteren: Vergadering Gemeenteraad 05-06-2023 Gemeente Capelle aan den IJssel (raadsinformatie.nl).

Heeft u vragen, opmerkingen of wilt u een andere bijdrage aan de fractie of partij leveren? Dan horen wij graag van u via telefoon, e-mail (fractie@capelleaandenijssel.christenunie.nl) of sociale media.

Meekijken met een commissie of raadsvergadering? Kijk op https://capelleaandenijssel.raadsinformatie.nl.

• Hilde Groenendijk
• Peter Eilander
• Jan Dijkema
• Peter Heerens
• Arjen van den Brink
• Jan Visscher
• Arjen Uitbeijerse